Guztira, 25 erakunde ekologistak adierazpen bat sinatu dute egungo moratoria Bizkaiko eukalipto landaketa berrietara zabaltzeko eskatzeko, 2030. urtera arte gutxienez, eta neurri hori Arabara eta Gipuzkoara zabaltzeko. EHNE Bizkaiak ere bat egin du eskaera horrekin.

Bizkaian 2030era arte eukaliptoaren luzamendua zabaltzea eta neurri hori Arabara eta Gipuzkoara zabaltzea eskatzen dute 25 erakunde ekologistak adierazpen baten bidez.

Greenpeacekin batera, adierazpen honekin bat egin dute AEMS-Rios con Vida, Amigos de la Tierra, Asturiasko Naturaren Lagunak Elkartea (ANA), Atlantikoko Basoa Zaintzeko Elkartea (BETULA), Kantabriako Baliabide Naturalen Defentsarako Elkartea (ARCA), Bertako Basoa Berreskuratzeko Elkartea (ARBA), Baso Biziak Plataforma, Butroi Bizirik Trantsizioan eta Koordinadora Ecoloxista d 'Asturies.

Hauek ere sinatu dute ekimena: Eguzki, Ekologistak Martxan, Lurgaia Fundazioa, Montescola Fundazioa, Kukubaso Elkartea, Mariko Baso Espazioa, Mutrikuko Natur Taldea, Sagarrak Ekologista Taldea, SEO/BirdLife, Sociedad de Galade de Historia Natural (SGHN), Sestaoko Natur Zientzien Elkartea, SOSollube, Txirpial, Verdegaia eta WWF España. EHNE Bizkaiak bat egin du eskaera horrekin.

Erakunde ekologistek ohartarazi dutenez, baso-inbentarioen datuen arabera, eukalipto-landaketak «Iberiar penintsulako ipar-mendebaldeko eta iparraldeko lurralde gehienetan hedatzen jarraitzen dute».

Zuhaitz-azaleraren %5,34

Horrela, eta 2024ko EAEko Baso Maparen arabera, eukaliptoak 26.153 hektarea hartzen ditu (22.923 Bizkaian, 1.707 Gipuzkoan eta 1.510 Araban), hau da, «EAEko zuhaitz-azaleraren %5,34, 2005-2024 aldian azalera %101 handituta», ohartarazi dute.

Zentzu horretan, "eukaliptoak aurrera egiten du Euskadiko lurralde guztietan", azaldu dute. Eman dituzten datuen arabera, «1986 eta 2019 artean %303 handitu zen eukalipto-sailen azalera, eta 4.866 ha okupatzetik 19.643 ha okupatzera igaro zen». Zehaztu dutenez, azalera horren %91 Bizkaiari dagokio.

Lurralde horri dagokionez, nabarmendu dute Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren barruan (Natura 2000 Sarean sartuta dauden hainbat leku ditu) «eukaliptoarekin landatutako azalera %60 handitu dela azken hamarkadan».

Koniferoen ordezkapen masiboa

Egoera horri buruz azaldu dutenez, «baso-plangintza ez betetzeaz gain, azken urteotan landaketa horien azalera handitu egin da, batez ere konifero-sail produktiboak (Monterreyko pinua eta itsas pinua, batez ere) masiboki ordeztu direlako, eta hainbat baso-izurriteren eragina jasaten ari direlako».

Gogorarazi dutenez, Bizkaiaren kasuan aldi baterako debekua ezarri da 2022tik 2025era arte, koniferoen "ordezkapen masiboa" eukaliptoekin eteteko.

Baina "ez betetzeak eta pinuei eragiten dieten gaixotasunek irauteak goranzko joera izan dute", ziurtatu dutenez.

Horregatik, luzamendua zabaltzea eta zabaltzea eskatu dute, «eukaliptoak hartzen duen azaleraren egungo hazkundea geldiarazteko, baso-plangintzaren helburuak betetzen direla, baso-sektorearen balio-kate osorako ekoizpen-masak dibertsifikatzen direla eta babestutako ekosistemak eta naturguneak babesten direla ziurtatzen ez den bitartean».

Erakunde ekologisten iritziz, «2025 funtsezko urtea da eukaliptizazio-fenomenorik gerta ez dadin. Ezin da onartu penintsulako iparraldeko baso-sektorea zelulosa-ekoizpenaren monolaborantza ekonomikorantz joatea».

«Ekoizpena dibertsifikatzea eta balio-kateei eustea ez ezik, ekosistemak klima-aldaketara hobeto egokitzea ere dago jokoan, landaketen baso-kudeaketako eredu berriekin, egungo egoera urte batzuk barru errepika ez dadin», adierazi dute.

Era berean, zehaztu dute izurriteen eragina areagotzea klima-aldaketarekin lotutako fenomenoa dela, baina, era berean, «izurriteen, suteen eta lurzoruaren emankortasun-galeraren aurrean oso kaltebera den landaketak kudeatzeko eredu baten erantzukizuna da».

«Produkzio-joera handia» duen eredua

Sinatu duten erakundeentzat, EAEko baso-ereduak «joera produktibo handia erakusten du. Baso-espezie eta -formazio mota gehiago eta kudeaketa-eredu desberdinak dituen beste eredu baterako trantsizioa hasi behar dugu. Kontua da baso-masen erresilientzia ez ezik, baso-sektore berarena ere bilatzea».

Ekologistek, besteak beste, Trantsizio Ekologikoaren eta Erronka Demografikoaren Espainiako Ministerioaren (MITERD) barruan diziplina anitzeko lantalde bat ezartzea eskatu dute, eukaliptoa landaketetatik kanpo hedatzeak biodibertsitatean dituen ondorioak aztertzeko, bereziki naturagune babestuen barruan, bai eta Natura 2000 Sareko eremuetan erauztearen kostu ekonomikoak ebaluatzeko ere.

Era berean, Estatuko Natura Lehengoratzeko Planak, prestatze-fasean, naturagune babestuen barruan naturalizatutako eukaliptoek eragindako eremuak leheneratzeko proiektuak barne hartzea eskatzen dute, bai eta Natura 2000 Sarearen barruan arian-arian eukalipto-landaketa komertzialak murriztea ere.

Haren ustez, «funtsezkoa da landaketetatik kanpo aurrera egiten duten eukaliptoen eraginari eta horiek ekosistemekin duten elkarreraginari buruzko eztabaida berriz irekitzea».