Eusko Jaurlaritzak eta hiru foru-aldundiek estrategia integralaren proposamen bat aurkeztu dute, euskal nekazaritza-sektorean belaunaldien arteko erreleboa egiteko. Ibilbide luzeko proposamena da, hamar urtekoa, eta badirudi azken hamarkadetan erakutsitako epe laburreko ikuspegia hautsi nahi duela. Beste osagai berritzaile bat da uneko legegintzaldia hartzen duen kronograma eta aurrekontu xehatua duela.

Plan honek sektorearen arazoak konponduko ez dituela jakinda, ondoriozta dezakegu plan hau tresna garrantzitsua izan daitekeela eta izan behar duela egiturazko aldaketei ekiteko, enplegu-galeren eta elikagaien ekoizpen-bolumenaren joera iraultzeko.

Praktika-kontratuen bidez gazteak sektorera hurbiltzeko egituratutako finantza-mekanismo eta -funtsek, prestakuntza-programekin batera (nekazaritzako erasmus), eta jardueraren instalaziorako eta erreleborako laguntzek, plan honek egiturazko aldaketaren eta produkzio-ereduaren palanka egiteko behar den protagonismoa hartzeko eskaintzen dituen aukeren berri ematen dute.

«Plan hori tresna garrantzitsua izan daiteke eta izan behar du egiturazko aldaketei ekiteko, enplegu-galeren joera eta elikagaien ekoizpen-bolumena iraultzeko»

Plan hori 2027aren osteko Nekazaritza Politika Komunitarioari (NPB) begira EBk ezarri dituen helburuen barruan kokatu behar dugu. Izan ere, politika horretan lehentasun handienetako bat izango da nekazaritza-jardueran pertsona berriak sartzea. Sektoreko belaunaldien arteko erreleboaren arrakastaren zati handi bat NPB laguntzen ordainketetan eta lurraren eskuragarritasunean zuzenean esku hartzeari lotuta dago. Gaur egungo zuzeneko laguntzen sistemak aldaketa sakonak eskatzen ditu laguntzak nekazaritza-ekoizpenean aritzen diren pertsonentzat (nekazari profesionala) bideratzeko; jardueraren azaleran, kapitalean eta/edo inbertsio-ahalmenean oinarrituta zuzeneko ordainketak emateko logikatik aldentzeko; eta pertsona bakoitzeko laguntza-mugak ezartzeko, uneko aldiko erreferentzia-errentaren arabera. Prozesu hau errentagarritasuna eta bizi-kalitatea hobetzeko eta etorkizunerako perspektiba berreskuratzeko beharrezkoak diren jarduerak osatu eta ezarriko dituzten sektore-planekin egokitzeak ekimen berriak sortu behar ditu, ilusioaren bateriak kargatzen joateko.

Esnetarako behien eta haragitarako behien sektore-planetako partaidetza-prozesuetako lehen bileren edukiak eta azterketek ekoizpen-ereduak aldatzeko ateak irekitzen ari direla pentsarazten dute. Badirudi eredu guztiak bateragarriak direla dioen diskurtsoa garapen-erreferentzia berriak bilatzera bideratzen dela (esnetarako behietan Austriara eta Suitzara begiratzen da); eta industria eraldatzailearen kontzentrazio-prozesuak (esnetan zein haragitan) "aukera" sailkatzetik "mehatxuak" egitera doaz, AMIA metodoari jarraituz (ahuleziak, mehatxuak, indarrak eta aukerak).

«Ekoizpen-eredu jasangarri baterako trantsizioa artikulatzearen atarian egon beharko genuke»

Plan sektorial horien helburuak eta neurriak ondorioztatu eta azken idazketa egin arte itxaron beharko da, baina ekoizpen-eredu jasangarri baterako trantsizioaren atarian egon beharko genuke. Datozen hilabeteetan, 2027aren osteko NPBren eztabaidak aurrekontu osoaren zenbatekoan eta balizko murrizketetan jarriko du arreta. Gure aldetik, aukerak identifikatzen eta aldaketak artikulatzeko mekanismoak zehazten sakonduko dugu.