Abenduaren 4an, astelehena, Nekazarien Bidearen 8. Nazioarteko Konferentziaren bigarren egunean, elikadura-subiranotasunaren ikusmoldeak zabaltzeko bi saio egin ziren. Lehen saioak izenburu argigarri hau zuen: "Munduko krisiaren aurrean, elikadura burujabetza eraiki genuen gizateriaren etorkizuna bermatzeko".

Mundu osoko oinarrizko militanteen ikuspegietan oinarrituta, mugimenduko erreferenteek munduko finantza-sistemaren, nazioarteko erakundeen eta multinazionalen logikek egituran desberdina den elikadura-sistemaren sorreran eta betikotzean duten eraginari buruzko arreta piztu zuten. Munduko elikadura-sistemaren borrokei buruz argi hitz eginez, aktibistek oinarrizko militantziaren esperientziak eta estrategiak partekatu zituzten, LVCren leloetako baterako testuingurua emanez, Konferentzian zehar jarrera sendoa hartzen ari dena: "Borroka globalizatu, itxaropena globalizatu".

Lehenengo saioan, Ibrahima Coulibaly (Coordination Nationale des Organisations paysannes du Mali) testuingurua kokatzen hasi zen: "Elikatzea giza eskubide negoziaezina dela diogu. Eskubide hori ez dute inoiz errespetatuko politika neoliberalek". Coulibalyren ustez, elikadurarako giza eskubidea babesteko estrategia argi bat elikadura-subiranotasunean aurrera egitea da. "Guretzat irtenbide bakarra geure elikagaiak ekoizten hastea da; politika neoliberalek ez dute inoiz funtzionatuko, agroekologia behar dugu".

«Politika neoliberalek ez dute inoiz funtzionatuko, agroekologia behar dugu»

Coulibalyk lankide askori gogorarazi zien agroekologiaren eta elikadura burujabetzarako politiken aurrerapena etengabeko prozesua izan dela: "Hasieran inork ez zuen gugan sinesten, baina orain erakundeen ikuspegiak aldatzen ari dira. Agroekologia babestuko duten politikak behar ditugu, eta oso urrun gaude horretatik".

Via Campesinak elikadura burujabetza definitzen laguntzeaz gain, horren aldeko borrokak mugimendu transnazional hori definitu du. Coulibalyk azpimarratu zuen bezala, "elikadura burujabetza egiten ditugun borroka guztien ama da, eta horren alde borrokatzen dugun guztia elikadura burujabetzatik dator, bai Munduko Bankuaren aurka borrokatzen badugu, bai nazioarteko merkataritzaren aurka borrokatzen badugu; koherenteak diren politikak behar ditugu, eta horietan aurrera egiten badugu, gure boterea eraikiko dugu, horregatik elikadura burujabetzarako politikak garatzean zentratzen gara".

Elikagaien krisiari aurre egiteko irtenbideak

Goizeko lehen panela amaitzean, Verónica Villak (Grupo ETC, Mexiko) elikagaien krisia bultzatzen duten egiturazko baldintzak zeintzuk ziren nabarmendu zuen, eta honako hau adierazi zuen: "Beti jakin izan dugu hondamendiek izena eta abizena dituztela, krisiak multinazionalek boterea metatzearen emaitza direla; garrantzitsua da krisi horiek nondik sortzen diren ulertzea, eta garrantzitsua da jakitea hainbat nekazari-sarek krisi horiei aurre egin behar dietela".

Villak azpimarratu zuenez, nekazariak konponbideak sortzen ari dira krisi hauen aurrean gaur egun, elikadura burujabetzaren eta osasunaren arteko loturetan zentratuz: pandemia garaian, agroekologia bizitzak salbatu zituen estrategia giltzarria izan zen eta ez onartua. Munduko elikagaien %70 nekazarien ekoizpen-moduen ondorio direnez, agroekologiak esku-hartze zuzena eskaintzen du mundu mailako osasun-krisia handitzen ari den honetan. Nekazal enpresa transnazionalek, argudiatu zuen Villak, elikagaien ekoizpena aurre egin behar diegun osasun krisi nagusietako bat bihurtu dute: "Jende gehiena jada ez da hiltzen gaixotasun transmitigarriengatik, baizik eta kontsumitzen ditugun elikagaiek dituzten gehigarri eta agrotoxikoengatik; 200 milioi pertsona hiltzen dira urtero agrotoxikoekin pozoituta, eta beste 500 milioi urtero hiltzen dira lanarekin lotutako gaixotasunen ondorioz; elikagaiengatik ordaintzen dugun dolar bakoitzeko, bi ordaintzen ditugu gaixotasunengatik".

«Elikagaiengatik ordaintzen dugun dolar bakoitzeko, bi ordaintzen ditugu gaixotasunengatik»

Generoaren, elikadura burujabetzaren eta osasunaren arteko harremanak marrazten zituen bitartean, Villak gogorarazi zuen "elikadura burujabetzaren erdigunean emakumeak ditugula, milaka hazi mota gordetzen eta ereiten dituztenak, ezagutza-biltegiak direnak". "Guk, emakume garen aldetik -gaineratu zuen-, garai zailetan zaintzen ditugu elikagaiak, nekazaritza-sistemak lagundu ezin digunean, gure nekazari-sareak dira gure lurrak defendatu dituztenak, eta gu gara behar dutenei janaria ematen diegunak".

Aliantzak eraikitzea

Goizeko bigarren saioa "Elikadura burujabetzan aurrera egiteko aliantzak eraikitzea" izeneko mahai-ingurua izan zen. Fausto Torresek (Asociación de Trabajadores del Campo, Nikaragua) elikadura burujabetzaren aldeko borrokaren garrantzia krisi klimatikoaren aurkako borrokarekin lotu zuen: "Krisi klimatikoa konpon dezakegu, elikadura burujabetza lurrarekin, urarekin eta lurrarekin lotuta dagoelako; denok ados gaude krisi klimatikoaren irtenbide bakarra lurra, ura eta lurraldeak eskuratzea dela; agroekologia funtsezkoa da".

Margaret Eberu Masudio (ESAFF, Uganda) bat etorri zen errealitatearekin: Afrikan, elikadura burujabetza ez da oso ondo ulertzen, eta kontzientzia falta hori oztopo bat da arlo politikoan aurrera egiteko. Masudiok iradoki zuenez, "elikadura burujabetza mehatxu bat da buruzagi politikoentzat, nekazaritza industrialean interes bereziak dituztelako; zaila da elikadura burujabetzaren aldeko legeak eta politikak aldarrikatzea, neurri batean, askok ez dutelako ulertzen". Elikadura burujabetzak jendeari bere elikadura-sistema kontrolatzeko boterea ematen dio. Zalantzan jartzen da nekazariei beren elikadura-sistema kontrolatzeko ahalmena ematen dielako. "Erronka horiek guztiak kontuan hartuta, korrika alde egin behar dugu, besoak gurutzatu behar ditugu? Mobilizatzea izan da erresistenteenak egin gaituena; gure erakundeetan, nekazari txikiak trebatzen ditugu agroekologiak elikadura burujabetzaren aurrerapenean duen garrantzia uler dezaten".

Afrikako iparraldeari dagokionez, Hatem Aouinik (Million Rural Women, Tunisia) adierazi zuen elikadura burujabetza gazteen eta emakumeen zerbitzura dagoen borroka dela. Elikadura burujabetza hazi tradizionalen aldeko borroka bat da, kolonialismoak forma desberdinak dituelako, eta horietako bat elikagaien gaineko kolonialismoa da.

Gosea gerra gisa

Fuad Abu Saif (Union Of Agricultural Work Committees-Palestine) Palestinako testuinguruaren ikuspegi bat partekatu zuen aurrez grabatutako bideo batetik abiatuta, egungo genozidioak nazioarteko bidaiak eragotzi baititu. Abu Saifek argitu zuenez, "elikadura burujabetza ez da soilik kontzeptu bat, eta ez da soilik elikagaiez ari; Israelen okupazioaren aurkako gure borrokaren parte da; Israel ura eta elikagaiak mozteko politika hori aplikatzen ari denez, aurrera egin behar dugu elikadura burujabetzaren kontzeptuan eta praktikan". Eta esan zuen: "Elikagaiak arma gisa erabiltzen ari dira, gosea arma gisa; horregatik, gure lurrak hobetzeko lan egin dugu, eta hazien lehen banku nazionala sortu dugu".

«Israel elikagaiak arma gisa erabiltzen ari da, gosea arma gisa»

Goizeko saioa amaitzeko, Indiako nekazarien borroka berrienak eta historikoenak aztertu ziren. Borroka horiek urtebete baino gehiago iraun zuten, eta Indiako gobernua presionatzea lortu zuten, laguntzak gutxieneko laguntza-prezioetan kentzeko saiakerak bertan behera utz zitzan. Protesta horiek arrakastatsuak izan ziren, gizarte zibilarekin elkartasunezko sare bat sortzea ekarri zutelako.

Yudhvir Singhek bertaratutakoei azaldu zienez, "50.000 aliatuk baino gehiagok bat egin zuten protestan ari ziren nekazariekin, besteak beste medikuak, abokatuak, ikasleak, gizarteko sektore horiek guztiak elkartasunez joan ziren, herriek hornigaiak eman zituzten, Delhiko muga urtebetez baino gehiagoz gure etxea bihurtu genuen, eta 50.000 pertsona baino gehiago etorri ziren urtebetera arte bazkarietan laguntzeko". Azkenik, Yudhvirrek zera iradoki zuen: "azaroaren 26a nekazarien mobilizazioaren eguna bezala ospatu beharko genuke, Indiako nekazarien mugimenduan orokorrean inspiratu gaitezkeen eguna da. Gure arrakasta ez zen posible izango zuen laguntza guztia gabe".

Pramesh Pokharelek (Nepalgo Nekazarien Federazioa) honela amaitu zuen: "Existentzia gure borroka da, konponbidea planteatzen ari gara, aliantzak egiten jarraitzen dugu; pozik gaude hainbeste aliantza eraikitzen ari direlako 8. konferentzia honetan, erronka komunak eta agenda komunak ditugulako; horregatik, elkartasunaren eta nazioartekotasunaren balioak sortzen jarraitzen dugu; itxaropen handia dugu, eta borrokatuz gero, irabazi egingo dugu, kapitalismoaren dinamika suntsitzailearen giroa salbatuko dugu; istorio inspiratzaile asko ditugu partekatzeko; borrokatuz gero, garaitu egingo dugu".