Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkariak Maiatzaren 13an argitaratu du hurbileko salmentaren bidez merkaturatutako elikagaien baldintza higieniko-sanitarioei eta trazabilitate-, etiketatze- eta publizitate-baldintzei buruzko 51/2024 Dekretua.

Europar Batasunak elikagaiek bete beharreko higiene- eta osasun-baldintzak ezartzen ditu bere araudian (Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko bi erregelamenduak). Hala ere, biek ala biek aplikazio-eremutik kanpo uzten dituzte ekoizleak azken kontsumitzaileari edo txikizkako salmentako tokiko establezimenduei lehen mailako produktu batzuen kopuru txikiak hornitzea, eta estatu kideen esku uzten dute mota horretako jardueren erregulazioa.

Dekretu horren argitalpenak, sarreran adierazten denez, "hurbileko salmenta sustatu nahi du, ekoizleen emaitza ekonomikoak hobetzeko, produktu primarioak edo eraldatuak gehiago merkaturatuz, eta, ondorioz, balio erantsia handituz, diru-sarreren iturriak dibertsifikatuz eta lehen sektorea eta landa-ingurunearen garapenari egiten dioten ekarpena ikusaraziz".

Era berean, "kontsumitzaileek hurbileko elikagaiak eskuratu ahal izango dituzte, bai eta horien jatorriari, kostuari, ekoizpen-sistemari eta jasangarritasun-baldintzei buruzko informazio argia ere, eta kontsumitzaileen interesak gai horien gainean egin du gora".

Beraz, dekretu hau honako hauei aplikatuko zaie:

1. 1. Euskadin hurbileko salmentaren bidez merkaturatzen dituzten lehen mailako produktuen ekoizleak.
   2. Beren lehen produktuen kantitate txikiak higiene-paketea aplikatzetik salbuetsita hornitzen dituzten ekoizleak, zuzenean azken kontsumitzaileari Euskadin hurbileko salmentaren bidez.
   3. Produktu eraldatuen ekoizleak, Euskadin hurbileko salmentaren bidez merkaturatzen dituztenak.
   4. Dekretu hau ez zaie aplikatuko beren ekoizpenak oso-osorik etxeko kontsumo pribatura bideratzen dituzten ekoizleei.

Hurbiltasun-salmentarako baldintza orokorrak hauek dira:

1. Indarrean dagoen araudiaren arabera, bere jarduerari dagozkion nahitaezko erregistroetan inskribatuta egotea.

1. 1. Animalia-jatorriko lehen mailako produktua bada, Abeltzaintza Ustiategien Erregistro Orokorrean (REGA).
   2. Landare-jatorriko lehen mailako produktua bada, Nekazaritza Ekoizpenaren Erregistro Orokorrean (REGEPA).
   3. Nekazaritza- edo elikagaigintza-industria bada, Euskal Autonomia Erkidegoko Nekazaritza eta Elikagaigintza Industrien Erregistroan.
   4. Euskal Autonomia Erkidegoko Elikagai Establezimenduen Erregistroan (REACAV) maiatzaren 17ko 76/2016 Dekretuan (Euskadiko nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren hainbat arlotako betekizun higieniko eta sanitarioak egokitzeko baldintzak ezartzen dituena) edo hura aldatzen edo ordezten duen arauan xedatutakoaren mende badago.
   5. Produktu eraldatua bada eta aurreko atalean jasota ez badago, Elikagai Enpresen eta Elikagaien Osasun Erregistro Orokorrean (RGSEAA).

2. Foru-organoen hurbileko jarduera deklaratzea, Nekazaritza Ekoizpenaren Erregistro Orokorrean (REGEPA) edo Abeltzaintza Ustiategien Erregistro Orokorrean (REGA) sartzeko.

3. Agintari eskudunak ez izatea kautelazko edo esku hartzeko neurrien mende, elikadura-segurtasunagatik edo animalia- edo landare-osasunagatik.

4. Gutxienez, saldutako produktuei, saldutako kopuruari eta salmenta-data eta -lekuari buruzko informazioa jasotzen duten trazabilitate-erregistroak eramatea. Zirkuitu laburreko salmentaren kasuan, bitartekari-establezimenduaren identifikazioa ere jaso beharko da (titularra, IFZ eta establezimenduaren helbidea). Azken kontsumitzaileari zuzenean saltzen bazaio, ez da beharrezkoa bezero hartzailea identifikatzea.

5. Trazabilitate-erregistro horiek edukitzea, kontrol ofizialeko zerbitzuek eskatuta erakusteko, eta agintari eskudunaren esku gutxienez hiru urtez edukitzea.

6. Kontsumitzaileak defendatzeko eta babesteko araudiari eta zerga-araudiari kalterik egin gabe, salmenta egiaztatzen duen agiri bat ematea. Agiri hori, dekretu honen ondorioetarako, merkataritza-transakzioaren justifikazio gisa erabiliko da (salmenta-ordainagiria edo tiketa).

7. Azken kontsumitzailearen eskura jartzea produktuen ekoizlea eta/edo jatorrizko ustiategia behar bezala identifikatzeko behar den informazioa, jardueraren arabera dagokion erregistroan inskripzio-zenbakia azalduz.

Hurbiltasun-salmentarako baldintza espezifikoak honako hauek dira:

1. Hurbileko salmentaren bidez elikagaiak merkaturatzen dituzten ekoizleek beren produktuen elikadura-segurtasunaren erantzukizuna izango dute, eta produktuen kaltegabetasuna bermatu beharko dute.

2. Lehen mailako produktuak hurbileko salmentaren bidez merkaturatzen dituzten ekoizleek honako hauek bete beharko dituzte:

1. 1. Elikagaien higieneari buruzko Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko 852/2004 (EE) Erregelamenduaren I. eranskinean agertzen diren baldintza higieniko-sanitario orokorrak.
   2. Animalia-jatorriko elikagaiak badira, gainera, animalia-jatorriko elikagaien higieneari buruzko arau espezifikoak ezartzen dituen Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko 853/2004 (EE) Erregelamenduan ageri diren baldintza higieniko-sanitario espezifikoak.
   3. Landare-jatorriko elikagaiak badira, gainera, urtarrilaren 16ko 9/2015 Errege Dekretua, nekazaritzako lehen mailako ekoizpeneko higienearen arloko Erkidegoko araudia aplikatzeko baldintzak arautzen dituena, eta irailaren 14ko 1311/2012 Errege Dekretua, produktu fitosanitarioen erabilera jasangarria lortzeko jarduera-esparrua ezartzen duena.
   4. Elikagaietarako perretxikoak badira, dekretu honen I. eranskinean jasotako betekizun espezifikoak.
   5. Ekoizten eta merkaturatzen dituen produktuei eragiten dien edozein araudi espezifiko.

3. Arrautza kopuru txikiak zuzeneko salmentaren bidez hornitzen dituzten lehen mailako ekoizleek dekretu honen II. eranskinean jasotako baldintzak bete beharko dituzte gutxienez.

4. Baldintza higieniko-sanitarioen egokitzapenari atxikitako produktu eraldatuen hurbiltasun-salmenta egiten duten operadoreek baldintza hauek bete beharko dituzte:

1. 1. Maiatzaren 17ko 76/2016 Dekretuan (Euskal Autonomia Erkidegoko nekazaritzako elikagaien ekoizpeneko hainbat eremutako betekizun higieniko eta sanitarioak egokitzeko baldintzak ezartzen dituena) eta haren ondorengo aldaketetan jasotako betekizun orokorrak.
   2. Maiatzaren 17ko 76/2016 Dekretua garatzeko arau sektorialetan eskatzen diren betekizun espezifikoak.

5. Hurbileko salmentaren bidez eraldatutako produktuak merkaturatzen dituzten ekoizleek honako hauek bete beharko dituzte:

1. 1. Elikagaien higieneari buruzko Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko 852/2004 (EE) Erregelamenduaren II. eranskinean agertzen diren baldintza higieniko-sanitario orokorrak.
   2. Animalia-jatorriko elikagaiak badira, gainera, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004ko apirilaren 29ko 853/2004 (EE) Erregelamenduan, animalia-jatorriko elikagaien higieneari buruzko arau espezifikoak ezartzen dituenean, agertzen diren berariazko betekizun higieniko-sanitarioak.
   3. Ekoizten eta merkaturatzen dituen produktuei eragiten dien edozein araudi espezifiko.