Merkatuen antolaketa komunari buruzko Erregelamenduak (MAB) etorkizuneko nekazaritza-politika bateratuaren (NPB) erreformaren alderdi garrantzitsuena izan behar du. NPBk bere helburuak bete ahal izango ditu soilik merkatuaren bidezko funtzionamendua sortzen badu, eta horrek bidezko prezioen bidez diru-sarrera duinak jasotzeko aukera ematen badie nekazari guztiei.

Gizartean dituen ondorioak ikusita, Ukrainan gerra piztu zenetik Europar Batasunean (EB) eragina izan duen elikagaien inflazioaren azken aldiak elikagaien prezioen egonkortzea NPBren barruko helburu gisa birplanteatzera eraman behar gaitu.

Dagoeneko ez da beharrezkoa nekazaritza-merkatuen egiturazko ezegonkortasuna frogatzea: eskaintza prezioen bidez doitzeak ez du funtzionatzen, sektorean dauden kostu finko handiak direla eta; prezioak zentzurik ez duten muturretara irits daitezke ikuspegi ekonomikotik, eta desarautzeak bizkortu egiten du kontzentrazioa eta monopolioak edo kuasimonopolioak sortzea elikadura-katearen beste maila batzuetan. Merkatu lehiakorrek ezin dute modu positiboan gidatu nekazaritzako elikagaien sistema, hori baita gure mantenuaren oinarria. MABen anbizio handiko berrikuspenak aukera emango luke aurrerapen garrantzitsuak lortzeko ekonomia, gizarte eta ingurumen arloko justizian.

MABen berrikuspen horren helburuak honako hauek izan behar dira:

• • Prezio justuak eta egonkorrak bermatzea.
  • Nekazarien eta nekazaritzako ustiategien kopurua handitzea.
  • Bolumenak lurraldeen gaitasun fisikoetara eta birlokalizatzeko beharrera egokitzea.
  • Egungo klima- eta ingurumen-arazoei aurre egitea.
  • Hirugarren herrialdeetan elikagaien merkatuak ezegonkortzea prebenitzea.
  • Elikadura-kateko beste katebegi batzuk monopolizatzearen ondorioak minimizatzea.
  • Merkatuak berrorekatzeko eta eraginkortasunez esku hartzeko erregulazio-tresnak izatea.

Elikagaien pobrezia areagotzea

2024. urtearen hasierako balio-katearen egungo banaketa eta nekazaritza-protestak zalantzan jartzeko nekazarien erakundeek hainbat herrialdetan egindako lanak erakutsi du nekazarien eta nekazarien kezka nagusietako bat ekoizpenagatik bidezko prezioak lortzea dela, bai eta bizitza- eta lan-baldintza hobeak lortzea ere, oro har.

Datuek erakusten dute elikagai- eta nekazaritza-sistema disfuntzionala dela: elikagaien pobreziaren gorakada larria gertatzen ari da, eta nekazaritzako diru-sarrerak gainerako ekonomiaren batez bestekoaren azpitik daude ia estatu kide guztietan, ekonomiaren batez besteko soldata gordinaren %47 baitira.

NPBren hurrengo erreformak historikoa izan behar du, eta lehenengoa, klima-aldaketaren aurrean jasangarriagoak eta erresilienteagoak diren ekoizpen-ereduetarako benetako trantsizioa ahalbidetuko duena. Horretarako, ECVCk merkatuak arautzea proposatzen du, elikadura-subiranotasunaren printzipioan oinarrituta, hau da, biztanleek beren elikagai- eta nekazaritza-politikak aukeratzea ahalbidetuz, eta, aldi berean, hirugarren herrialdeei lehia desleiala edo dumpinga debekatuz.

NPBren hurrengo erreformak aukera eman beharko luke nekazari asko Europako lurraldean finkatzeko, lurraren nekazaritza-erabilerarako sarbidea hobetuz eta natura-baliabideak, landa-espazio biziak eta landatutako paisaia aberatsak eta askotarikoak babestuz.

NPBren erreforma horrek koherentzia handiagoa izan behar du merkataritza-jardunbide desleialei buruzko zuzentarauarekin, eta, gainera, merkatu publikoen arauak berrikusi behar ditu, ekoizpena birkokatu ahal izateko.

Hurrengo NPBren negoziazioak hastearekin batera, eta merkatua arautzeko eskaera gero eta premiazkoagoa den aldi berean, ECVCk bat egiten du testu honetan NPBren MABri buruzko Zuzentarauari buruzko bere gomendio nagusiekin. Batzordeak, europarlamentariek eta Kontseiluko kideek gai horri heldu behar diote, eta gutxienez NPBren beste bi alderdien garrantzi bera izan behar du: zuzeneko ordainketen banaketa eta landa-garapenari laguntzea.

Hurrengo MABak hau egin behar du:

1. 1. Ekoizleen produkzio-kostuak barne hartzen dituzten prezioak bermatzea.
   2. Bolumenak lurraldeen gaitasun fisikoetara eta birlokalizatzeko beharrera egokitzea.
   3. Erreserbak erakunde publikoetatik kudeatzea.
   4. Ekoizleen elkarteak indartzea, nekazarien benetako parte-hartzea bermatzeko.
   5. Nekazaritza-trantsizio ekologikoa eta nekazaritza-praktika jasangarriak babestea.
   6. Krisiak prebenitzeko eta kudeatzeko politika indartzea
   7. Inportazioen erregulazioa handitzea.

↓ Deskargatu dokumentu osoa (gaztelaniaz) ↓